İŞYERLERİNDE ZORUNLU BES UYGULAMASI
I- Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) 01.01.2017 tarihinden itibaren uygulanmak üzere işyerinde çalışan sayısına göre tedrici olarak yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu kanun ve buna ilişkin çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre, özel ve kamu sektöründe çalışanlardan, Türk vatandaşı olan ve 45 yaşını doldurmamış tüm çalışanların, işverenleri aracılığıyla Bireysel Emeklilik Sistemine işçi sayısına göre tedrici olarak dahil edilmeleri ZORUNLU bulunmaktadır.
Buna göre;
A- 2017 Yılında Bireysel Emeklilik Sistemi Kapsamına Giren İşyerleri:
a) Çalışan sayısı 1000 ve üzerinde olan işyerlerinde; 01.01.2017 tarihinden itibaren,
b) Çalışan sayısı 250 ve üzerinde olan işyerlerinde; 01.04.2017 tarihinden itibaren,
c) Çalışan sayısı 100 ve üzerinde olan işyerlerinde; 01.07.2017 tarihinden itibaren,
Bireysel Emeklilik Sistemi zorunlu olarak halen uygulanmaktadır.
B- 2018 Yılında Bireysel Emeklilik Sistemi Kapsamına Giren İşyerleri:
a) 50 ve üzerinde ancak 100’den az çalışanı olan işyerlerinde; 01.01.2018 tarihinden itibaren,
b) 10 ve üzerinde ancak 50’den az çalışanı olan işyerlerinde; 01.07.2018 tarihinden itibaren,
Bireysel Emeklilik Sistemi zorunlu olarak uygulanacaktır.
C- 2019 Yılında Bireysel Emeklilik Sistemi Kapsamına Giren İşyerleri:
a) 5 ve üzerinde ancak 10’dan az çalışanı olan işyerlerinde; 01.01.2019 tarihinden itibaren,
Bireysel Emeklilik Sistemi zorunlu olarak uygulanacaktır.
Mevcut düzenlemeler çerçevesinde, beş kişinin altında çalışana sahip işverenler, bu aşamada sistem kapsamına dahil edilmemiştir.
II- İşverenin Çalışan Sayısının Belirlenmesi:
Çalışanların otomatik katılıma dahil olma şartlarını taşıyıp taşımadıklarına bakılmaksızın (45 yaş altı/ üstü çalışan sayısı, yerli/yabancı/yurtdışında çalışan, şubelerdeki ve/veya birden fazla işyeri noktasında çalışan ayrımı yapılmaksızın) bütün işyerlerinde çalışanların toplamı göz önünde bulundurulacaktır. İşyerlerinin başka illerde olması bu durumu değiştirmeyecektir. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine göre SGK’ya yapılan bildirime göre işverene bağlı olarak çalışan sayısı hesabı yapılır.
Taşeron bir firma çalışanının, bordro işlemleri ilgili taşeron işveren tarafından yapılıyorsa taşeron firmanın çalışan sayısı hesabında, bordro işlemleri asıl işveren tarafından yapılıyorsa, asıl işverenin çalışan sayısının hesabında dikkate alınır.
Çalışan sayısı tespit edilirken, kapsama alınma tarihinde en güncel SGK verisi (net çalışan sayısı) göz önünde bulundurulur. Örneğin, 250 çalışanı olan ve 01.04.2017 tarihinde sisteme girmesi planlanan bir işyerinin tespiti için 01.04.2017 tarihi itibarıyla en güncel SGK kaydı göz önünde bulundurulur.
Sisteme bir defa dahil olmuş bir işverenin çalışan sayısının ileri bir tarihte düşmesi, işverenin sistemde bulunma durumunu etkilemez ve işveren sistemde kalmaya devam eder.
Bir tedrici katılım tarihinde (3) nolu sorunun yanıtında belirtilen sayıda çalışanı bulunmayan ancak söz konusu tedrici katılım tarihinde gerekli çalışan sayısına ileri bir tarihte ulaşan bir işyeri, sisteme dahil olmak için müteakip takvim yılı başını bekler. İşyerlerinin çalışan sayısına göre kapsama alınması sadece tedrici katılım tarihinde aranan çalışan sayısına sahip olması halinde mümkündür.
|
Tarih |
01.04.2017 (250-999) |
01.07.2017 (100-249) |
Kapsam Tarih |
|
Çalışan Sayısı |
200 |
240 |
01.07.2017 |
|
Çalışan Sayısı |
200 |
260* |
01.01.2018 |
|
*02.04.2017-30.06.2017 tarihleri aralığında en güncel SGK kaydına göre (250-999) çalışana ulaşsa dahi kapsama alınmaz. |
|||
III- Bireysel Emeklilik Sistemi Kapsamına Zorunlu Olarak Dahil Olanlar:
Türk vatandaşı olup, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre (SSK ve Emekli Sandığına tabi) çalışanlardan;
a- İşverenin Yönetmelik kapsamına alınma tarihi itibariyle çalışmakta olan 45 yaşını doldurmamış kişileri,
b- İşverenin kapsama alınmasından sonra bu işverene bağlı olarak işe başlayan ve işe başlama tarihinde 45 yaşını doldurmamış kişileri ve bu çalışanları istihdam eden işverenleri kapsar.
Ancak, 5510 sayılı Kanununun 5. maddesinin (g) bendi kapsamında yer alan ve ülkemiz ile sosyal güvenlik Sözleşmesi olmayan ülkelere götürülen Türk işçileri, otomatik katılım sistemi kapsamında bulunmamaktadır.
IV- Çalışanın Katkı Payının Hesaplanması ve Emeklilik Şirketine Aktarılması:
Yönetmelik kapsamında çalışanların ücretinden işveren tarafından prime esas kazancın %3’ü oranında çalışan katkı payı hesaplanır. Hesaplanan tutarın virgülden sonraki kısmı hesaplamada dikkate alınmayacaktır.
Çalışanların almakta oldukları aylık ücretinden (SGK’ya yapılan bildirim üzerinden) % 3 oranında her ay Zorunlu olarak kesilecek olan çalışan katkı payı tutarı, işverenin bir veya birden fazla emeklilik şirketi ile imzalayacağı sözleşme kapsamında ilgili bireysel emeklilik şirketine aktarılacaktır.
Prime esas kazanç/emeklilik keseneğine esas aylık (matrah) tutarı oluşan çalışanlar gün sayısına bakılmaksızın sisteme dahil edilir.
Birden fazla işverenle çalışanlarda çalışanın her bir işvereni nezdinde ayrı ayrı işverenin emeklilik planına dahil edilecektir.
İşverenin bir veya birden fazla emeklilik şirketiyle anlaşması mümkündür.
V- Çalışan İşçinin Bu sistemden (BES) Cayma Hakkı Bulunmaktadır:
Yapılan bu düzenleme çerçevesinde, kapsama giren işverenler, bir emeklilik şirketiyle anlaşıp 45 yaşın altındaki tüm çalışanlarını bir emeklilik planına dâhil etmekle yükümlüdür. Ancak işçiler, işverenleri tarafından emeklilik planına dâhil olduğunun kendilerine bildirildiği tarihi takip eden iki ay içinde emeklilik sistemine dâhil olmamayı isteyerek cayma hakkını kullanabilirler. İşçinin “CAYMA” hakkını kullanması durumunda, o tarihe kadar fona ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte, on iş günü içinde işçiye iade edilecektir. Ayrıca, cayma hakkını kullanmayan işçi, bazı durumlarda katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilecektir.
VI- Bireysel Emeklilik Sisteminde Emeklilik Şartları ve Devlet Katkısı:
İşverenleri tarafından bu kapsamda otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen çalışanların emekli olmaya hak kazanmaları için sisteme giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamlamaları gerekiyor.
Çalışanlar tarafından ödenen katkı paylarına, mevcut bireysel emeklilik sistemi ile aynı koşullara tabi olarak %25 oranında Devlet katkısı teşviki verilecektir. Cayma süresi sonrasında sistemde devam etmeye karar veren çalışanlara, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa göre 1.000,00 TL tutarında Devlet katkısı sağlanacaktır. Ayrıca, emeklilik halinde hesabındaki birikimi en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında kalmayı tercih eden çalışana birikiminin %5’i oranında ek Devlet Katkısı teşviki verilecektir.
VII- BES ile ilgili İşverenlerin Yükümlülüğü ve Sorumlulukları:
1- İşverenler öncelikle, otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş, aşağıda yazılı bulunan en az bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalamak zorundadır.
2- Çalışan tarafından sisteme ödenecek katkı paylarının çalışanın ücretinden kesilerek emeklilik şirketine aktarılması. İşveren katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarırsa, çalışanın birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmek zorundadır.
3- Söz konusu bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi işverenin sorumluluğunda olup, yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenlere, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her bir ihlal için 100,00 TL. idari para cezası uygulanacaktır.
Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş Emeklilik Şirketlerin Unvanları aşağıya çıkarılmıştır.
Kaynak: TC BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI