VERGİ MÜKELLEFLERİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE BİLMELERİ GEREKEN ÖNEMLİ HUSUSLAR

VERGİ MÜKELLEFLERİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE BİLMELERİ GEREKEN ÖNEMLİ HUSUSLAR

A. GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN KAZANCIN TESPİTİNDE İNDİRELECEK GİDERLER

1. İşyeri kira gideri veya mülkiyeti üstüne ise amortisman gideri (Ödenen kiralar banka üzerinden ödenmek zorundadır. Ayrıca Net Kira Bedelinin %25’i kadar stopaj uygulanacağından ilave bir vergi daha ödenecektir.)

2. Çalıştırılan işçilere ödenen ücret ve sigorta giderleri

3. Faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri, posta, kargo giderleri

4. Kullanılan demirbaş eşya, tesisat ve taşıtların amortisman gideri, servis ve bakım giderleri, araç ve işyeri sigorta ve kasko giderleri

5. Mesleki yayınlara ödenen giderler

6. Gerçek kişi mükelleflere ait Bağkur ödemeleri, Emekli olanların maaşından kesilen Bağkur SGDP Ödemeleri

7. İşyeri için ödenen vergi resim harç ve belediye giderleri, alınan mal ve hizmetler

8. İşyeri elektrik, su, doğalgaz, telefon, internet giderleri

9. İşyeri bakım onarım tadilat giderleri, ofis malzemeleri, mobilyaları ve elektronik aletleri

10. Mesleki faaliyetle ilgili ve sözleşmeden doğan tazminat ödemeleri

11. Mesleki sorumluluk sigortası giderleri

12. Kredi ile alınan araç ve işyerine ödenen faiz ve finansman giderleri

13. Gerçek kişi mükelleflere ait Beyan edilen gelirin %5 ini geçmemek üzere mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, analık, doğum gibi şahıs sigorta primleri (diğer eşte mükellef ise bundan faydalanmamak kaydıyla)

14. Gerçek kişi mükelleflere ait Beyan edilen gelirin %10 unu geçmemek üzere mükellefin kendisi, eşi, ve küçük çocuklarına ilişkin yapılan eğitim ve sağlık harcamaları (diğer eşte mükellef ise bundan faydalanmamak kaydıyla)

15. Beyan edilen gelirin % 5 ini aşmamak üzere 5228 sayılı kanun 89/4 maddesinde ismen sayılan, kamu yararına çalışan dernekler ve bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağışlar (bunun dışındakilere yapılan bağışlar indirilemez) Örn: Türk Kızılayı gibi

16. Personel çalıştırılması halinde mutfak ve yiyecek giderleri,

17. Temizlik giderleri

18. Mesleki faaliyetle ilgili dış giyim ve kıyafet alışları (Üniforma, elbise, ayakkabı v.s.)

B. MÜKELLEF VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Mükellefler bir ay içindeki faaliyetleri ile ilgili gelir ve giderlerine ait belgelerini (Fatura, Makbuz, Banka Ekstreleri, yazarkasa fişleri, tapu, noter satış senetleri ile gider pusulaları ve yukarıda sayılan işlemlere ait belgeleri ) her ay tanzim ederek ayın bitiminden takip eden ayın 15 ine kadar muhasebesine teslim etmelidir.
Muhasebe teslim edilen belgelere göre kayıtlarını düzenler ve kar-zarar hesaplaması yapar. Ödenecek vergiler bu belgelere göre hesaplanır. Her belge ilgili ayın beyanında bildirilir. Gecikmiş faturaların beyanında usulsüzlük cezaları ile karşılaşabilirsiniz.
Fatura ve belgeleriniz ticari faaliyetinizle ilgili olmalıdır. Ticari faaliyetiniz dışındaki fatura ve belgeleri gider veya indirim konusu olarak kullanamazsınız.
Mükellefler gelir ve giderlerine ait fatura bedellerini mümkün olduğunca banka üzerinden ödeyecek ya da tahsil edecektir. Ancak 7.000 TL(5.000 USD ve 4.000 EUR) yi geçen fatura tutarlarının ve tutarı ne olursa olsun kira ödemelerinizin bankadan ödenmesi veya tahsil edilmesi yasal zorunluluktur ve bu kurala uyulmamasının tespiti halinde usulsüzlük cezası uygulanır. Vergi incelemelerinde banka kanalıyla yapılmayan tahsilat ve ödemelere itibar edilmemektedir.
Bankadan veya çek ile yapılan ödemelerde dikkat edilmesi gereken en önemli şey ödemenin faturada yazılı unvan sahibine ödeme yapılmasıdır. Firma ortakları, müdürleri veya üçüncü kişilere ödeme yapılması halinde borç ödenmiş sayılmaz.
Gerçek kişilere ait ticari faaliyetinizle ilgili ödenen kira bedelleri ve serbest meslek sahiplerine yapılan (Avukat, Mali Müşavir, Mimar, Doktor vs.) ödemeler %20 oranında stopaja tabi olup bunu da ayrıca vergi beyanınızla vergi dairesine ödersiniz.
Mükellefler ticari faaliyetleri ile ilgili elde ettikleri gelirlerini vergi dairesine beyan etmek zorundadırlar.
Beyan edilen vergilere ait ödemeler kendilerine verilen tahakkuklarda gösterilen tarihe kadar ödenmelidir. Süresinde ödenmeyen vergiler için aylık %1,6 faiz uygulanmaktadır.
Ayrıca vergi borcu 1.000 TL ve üzeri durumlarda mükellefin banka hesaplarına haciz konularak borcun tahsiline gidilebilir.
Mükellefler ticari faaliyetleri ile ilgili işyeri adres değişiklikleri, faaliyet gösterilen işlerin değişiklikleri veya ek işleri, hisse devirlerini, müdür değişikliklerini, şube açılış ve kapanışlarını vergi dairesine ve SGK ya bildirmekle yükümlüdürler.
Varsa Ayrıca kira, faiz, menkul ve gayrimenkul satış karları veya ücret gelirlerinin de yıllık gelir beyanı ile bildirilmesi gerekmektedir.

C. MÜKELLEFİN ŞAHSI İÇİN SİGORTA YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Ticari faaliyetinize gerçek kişi veya Limited Şirketlerde şirket ortağı, Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu üyesi olarak başladığınız tarih itibariyle Bağkur kapsamına girmiş olursunuz ve Bağkur primi ödersiniz. Bağkur primleriniz asgari ücret üzerinden veya işçi çalıştırıyorsanız en yüksek maaş alan işçi brüt ücretinin % 34,5 i kadar olur.
Hissedarı olmadığınız bir işyerinde sigortalı olarak çalışıyorsanız, Bağkur sigortalılığınız durur.
Emekli iken vergi mükellefi olanların maaşlarından %15 e kadar kesinti yapılır.
Yurt dışında ikamet eden ve o ülkede sosyal güvencesi olduğunu belgelendirenler Türkiye’deki faaliyetlerinden dolayı vergi mükellefi olsalar bile Bağkur primi ödemezler.
Yabancı uyruklu iş sahipleri ve 6 aydan fazla Türkiye’de ikamet eden şirket ortakları ikamet tezkeresi(oturma izni) ve T.C. numarası almalıdırlar.
Çocuklarınızdan 18 yaşını dolduranlar veya öğrenci ise 25 yaşını dolduranlar sağlıktan faydalanamazlar ve sosyal güvenceleri yoksa genel sağlık sigortasına tabi olurlar.

D. MÜKELLEFİN İŞÇİ ÇALIŞTIRMASI HALİNDE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Mükellefler çalıştırdıkları işçilerini Sigortalı göstermek zorundadır. Sigorta başvuruları işe başlamadan 1 gün önce(Tarım ve İnşaatlarda çalışanlarda aynı gün) sigortaya bildirilmesi gerekmektedir.
T.C. uyruklu olmayanlarda önce çalışma izni almak ve ondan sonra sigortalı çalıştırmak gerekmektedir.
Çalışanlarınızın ödemelerini Bordro ve ekindeki hesap pusulalarını imzalatarak yapmanız gerekmektedir. İşyerinde 5 ve üzeri işçi çalıştıranlar ödemelerini mutlaka bankadan yapmak zorundadır. Aksi halde hiç ödeme yapmamış sayılırlar. Ayrıca 45 yaş ve altı çalışanları zorunlu BES uygulamasına katılmak zorundadırlar. Bunun bildirimini işverenler yapmak durumundadır.
Her işçi için işyerinizde birer özlük doyası oluşturarak işçinin başvuru evrakları, bordroları, yıllık izin evrakları, tutulan tutanakları en az 10 yıl süre ile muhafaza etmeniz gerekmektedir.
Çalıştırdığınız işçilerinizin ücret, yıllık izin hakları, ayrılması halinde kıdem ve ihbar tazminatları gibi hakları olduğundan yapılan ödemelerle ilgili belgelerin mutlaka düzenlenmesi ve saklanması gerekmektedir.
İşyerinizde mutlaka tehlike derecesine göre bir iş güvenliği ve işçi sağlığı kapsamında inceleme yaptırmanız yasal zorunluluktur. Bu incelemenin sonucuna göre bir iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi ile çalışmanız gerekebilir.
Sigorta primleri her ay sonuna kadar ödenir. Prim borçlarınızın düzenli ödenmesi halinde çeşitli teşvikler sağlanmakta ve borç ödemelerinde indirimler yapılmaktadır.

E. MALİ MÜŞAVİRİNE KARŞI YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Mali Müşavirinizle anlaştığınız ücreti düzenli ödemelisiniz.
Evraklarınızı muhasebeye düzenli ve eksizsiz bir şeklide her ayın 15. İne kadar teslim etmelisiniz. Alınan Demirbaşların faturaları, araçların fatura-noter satış senedi-gider pusulası-araç ruhsatını mutlaka ilgili dönemde muhasebeye teslim etmelisiniz.
Evraklarınızla beraber ödeme ve tahsilatlarınızla ilgili banka hareketleri, çekler ve makbuzları da teslim etmelisiniz.
Defter kayıtlarına alınmasını istediğiniz konuları sözlü değil belge ile tutanak, karar vs. şeklinde vermelisiniz.
Çalıştıracağınız personelin işe giriş çıkışlarını yazılı olarak faks veya mail yolu ile bildirmelisiniz. İşe başlayan personelin çalışma konusu, ne iş için işe alındığı ve çıkan personelin hangi sebeple işten ayrıldığı (istifa, işverence, devamsızlık vs.) mutlaka belirtilmelidir.
Mal alım satımı işiyle meşgul iseniz mutlaka aylık ve yıllık envanterlerinizin dökümünü muhasebeye iletmelisiniz.
Mali konularda karar vermeden önce müşavirinize de danışmalısınız.
Ticari faaliyetlerinizin dışında harcamalarınızın belgelerini ayırarak onları mevcut işinizde kullanmamalısınız varsa bu tür harcama belgelerini kayda almaması için muhasebeyi uyarmalısınız.
Her ay size mail, faks veya elden ulaştırılan tahakkuklarınızı ve belgelerin üzerinde yazan son vade tarihine kadar bankalar veya kurumlara ödenmesini takip etmelisiniz.
Muhasebeden talep edeceğiniz evraklar, mali tablolar, raporlar, bordrolar vs. belgelerinizi mümkünse aynı gün değil birkaç gün önceden talep ediniz.
Muhasebenizle iletişiminizi mutlaka mail üzerinden yapınız. Belge ve bilgi trafiğinin mail üzerinden olması olası sıkıntılarda ortaya çıkabilecek anlaşmazlıklarında önüne geçmiş olacaktır. Hangi işlemin ne zaman ve ne şekilde yapılıp yapılmadığının kontrolünü de sağlamak açısından mutlaka e posta ile iletişim kurunuz.

F. UYARILAR

Vergi dairesi, mahkeme, SGK gibi kamu kurumlarından gelen evrakları tebliğ zarflarıyla beraber tebliğ alındığı tarihten sonra ivedilikle Muhasebe veya Hukuk danışmanlarınıza iletmeye dikkat ediniz. Aksi halde vergi veya cezai durumlarla karşılaşabilirsiniz. Ya da üzerinde yazılı sürelerde itiraz ve dava açma haklarınızdan mahrum kalabilirsiniz.
Tarafınıza gelen ödeme emirlerine veya size ait olmasa bile çalıştırdığınız işçilere veya iş yaptığınız ve borçlu olduğunuz firmalar için adınıza gelen haciz bildirimlerine dikkat ediniz. Bu evraklara 7 gün içinde itiraz etmez veya gereğini yapmazsanız bu borçlardan tamamen sorumlu tutulabilirsiniz.
Gerçek kişilerde vergi mükellefiyeti ile beraber Ticaret veya Esnaflar odasına üyelik yaptırmakta yasal zorunluluktur.
Mükellefiyetinizle ilgili Defter ve belgelerinizi Vergi kanunlarına göre 5 yıl sigorta kanunlarına göre 10 yıl saklamanız gerekmektedir. Bunun için iyi bir arşiv kurmalısınız.